Kıdem tazminatı, SSK’lı (buna 4A’lı da deniyor) çalışanların güvencesi niteliğinde. İhbar tazminatı da buna dahil. Kıdem tazminatına hak kazanmak için bir işyerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Ancak üst limiti var. Tavanı ifade eden bu tutar memur maaşlarına yapılan zamma göre her 6 ayda bir değişiyor.

Memur maaşları etkili

3 Ocak itibarıyla son 6 aylık enflasyon ve buna bağlı olarak ortaya çıkan memur maaş katsayısına göre tavan tutar da yukarı çekildi. Bir başka deyişle kıdem tazminatının tavan tutarına yüzde 5.49 oranında zam yapıldı. 10 bin lira brüt ücreti olan bir çalışanın 1 yıllık tazminat tutarı ocak ayına kadar 6.379 lirayı aşamıyordu. Son zamla birlikte bu tutar 6.729 liraya çıkarıldı.

1 ay farkla 5.250 lira

Yeni tavana göre 6.729 lira ve üzeri brüt ücreti olanlar her 1 yıl için 350 lira daha fazla tazminat alacak. 15 yıl aynı yerde çalışıp da bu ay ayrılmayı ya da emekli olmayı planlayanlar, aralık ayına göre 5.250 lira daha fazla kıdem alacak. Kıdem tazminatının tavan tutarı 1 Ocak-30 Haziran arasında 6.017 liraydı. Temmuz ve ocak zamlarıyla yıllık fark 712 liraya çıktı.

İhbar hakkı 1.5 maaşa kadar

Kanuna göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna ‘ihbar süresi’ deniyor. Haber vermeden işten atanlar kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder.

Tavan yok

10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işverene ayrılacağını önceden haber vermek zorunda. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda ‘tavan sınırı’ yok. Ancak, taban asgari ücrete göre değiştiğinden asgari ücretin brüt tutarının 2.558 liradan 2.943 liraya çıkması ihbarın da zamlanması anlamına geliyor. 5 yıl çalışan asgari ücretliye ihbar dahil 19.239 lira ödenecek.

3600, 4500 veya 7000 günle hak

İstifayla hak

Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil bazı istifa hallerinde de alınabiliyor. Örneğin; erkek işçi askerlik, kadın çalışan evlilik nedeniyle işten ayrılırsa (1 yıl içinde) kıdemini alabiliyor. Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü olanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor.

Yazı alınmalı

7.000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. Bir başka deyişle 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK’dan yazı alarak çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır. (Posta)