Çalışanların büyük bir çoğunluğu için hayal edilen durum, emekli olmaktır. Emeklilik için belirli bir yıl, yaş ve prim şartlarının tamamlanması gerekmektedir. Ancak kısa bir süre önce çıkarılan EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) yasası, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olan 4 milyonu aşkın kişinin tam emeklilik için yaş şartını kaldırdı. İşte ayrıntılar...

Yeni düzenlemelerle birlikte, prim ve yıl şartını tamamlayamayanların emeklilik yolu açılmıştır. Ancak bazı kişiler, primlerini tamamlayamadıkları veya borçlanma yaparak sürelerini yetiremedikleri için emekli olamamaktadır.

Bu durumdaki kişiler için borçlanma seçeneği bulunmaktadır. Ayrıca, Bağ-Kur prim borcu nedeniyle silinen hizmet süresini ihya etmek ve isteğe bağlı sigorta imkanlarından yararlanmak mümkündür. Öte yandan, geçmiş döneme ait bazı primleri ödeyerek emeklilik imkanı sağlayan bir yapılandırma düzenlemesi de bulunmaktadır. Bu düzenleme kapsamında başvurular 3 Temmuz'a kadar alınmıştır.

İsteğe bağlı sigortalılıkla ilgili olarak, sigortalı olan kişilerin primlerini bir yıl içinde ödemeleri gerekmektedir. Bu süre içinde ödenmeyen primler, sigortalılık süresinden sayılmamaktadır. İsteğe bağlı sigortalılık kapsamında, primlerini kendi yatıran ve Mart ayında başvuran kişilerin Nisan 2022'den yıl sonuna kadar olan prim borçları yapılandırma kapsamında değerlendirilmektedir.

Ayrıca, gündemde olan Bağ-Kur reformuyla birlikte, küçük esnaf, çiftçi gibi 1 milyon Bağ-Kur'lunun prim gün şartının 9000'den 7200'ye indirilmesi planlanmaktadır. Bu reform ile daha fazla kişinin emeklilik şartlarını yerine getirebilmesi hedeflenmektedir.

PRİMİ EKSİK OLANLAR BU ŞEKİLDE TAMAMLAYABİLİR

Son düzenleme, kısmi emeklilik hakkını da kapsayacak şekilde gündemdedir. Bağ-Kur'lular arasında, 5400 prim günüyle yaştan kısmi emekli olma imkanı sunulan kişiler için bu sürenin 4500'e indirilmesi planlanmaktadır. Böylelikle tam emeklilikte 1800 gün, kısmi emeklilikte ise 900 gün avantajı ortaya çıkacaktır.

Ayrıca, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında 9000 günü tamamlayamamış olan erkek esnaflar için de erken emeklilik yolunun açılması üzerinde durulmaktadır. Bu düzenleme ile 7200 günü tamamlayan erkek Bağ-Kur'luların EYT kapsamında hemen emekli olabilmesi hedeflenmektedir.

Borçlanma başvurusunda bulunan ve ödemelerini gerçekleştiren kişiler, emekli aylığı bağlanmadan önce başvuru yaparlarsa, ödedikleri hizmet borçlanması bedelini geri alabilme imkanına sahiptirler. Bunun için ilk şart, sigortalı olarak çalışmıyor ya da kendi işini yürütmemektir. Ayrıca, emeklilik için gerekli olan yaş ve hizmet yılını tamamlamış olmak gerekmektedir.

Yıl ve yaş şartını tamamlamalarına rağmen emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayan kişiler, bağlı oldukları sosyal güvenlik merkezine veya il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödedikleri prim tutarlarını toplu bir şekilde geri alabilmektedir.

SSK'lılar (4A) için 2008 yılından önce kendi adlarına ödenen hem işçi hem de işveren primleri, 2008 yılından sonra ise sadece işçi primleri geri ödenmektedir. Bağ-Kur'luların ödedikleri tüm primler ise geri verilmektedir. Bu primler malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için yapılan ödemeleri kapsamaktadır. Sigortalının varsa hizmet borçlanmaları ve isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil edilmektedir. Ancak kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla geri verilmemektedir. İade işlemi yapılırken güncelleme yapılmaktadır.

Vefat eden sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması veya SSK sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı olup toplamda en az 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir.

5510 sayılı Kanun'a göre hizmetleri toptan ödeme yoluyla tasfiye edilmiş olan kişilerden, yeniden bu kanuna tabi olarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanlar, yazılı başvuruda bulunmaları halinde, aldıkları toptan ödemenin ödeme tarihi ile başvuru tarihi arasında geçen yıllar için her yılın güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan tutarı, tebliğ tarihini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri durumunda, bu hizmetler ihya edilebilmektedir.