Emekli olmak için için gerekli primin ödenmesi ve sigortalılık süresi ile yaşın doldurulması şart. Ödeyeceğiniz prim ve yaş şartı, ilk sigorta başlangıç tarihine göre değişiyor. Ayrıca hangi kurumdan daha çok prim ödediğiniz de önemli. SSK, Bağkur ya da Emekli Sandığı mensubu olmanız, emeklilik tarihinizi tayin ediyor.

Yeni Şafak'ta yer alan habere göre, sistem çok karmaşık gibi görünse de önemli fırsatlar da sunuyor. Fakat bunlar çok fazla bilinmiyor. İşte hemen hemen herkesi ilgilendiren o detaylar...

SİGORTALI ANNELER

Sosyal güvenlik sistemi özellikle kadınlara önemli ayrıcalıklar tanıyor. Bunlardan biri de her çocuk için borçlanma hakkı. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor. Böylece yaşı ve yılı dolmuş ama primi eksik bir anne, 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan (stajyerlik sigortası dahil) sonra doğmuş olması. Kadın erken emeklilik için bu yıl borçlanma yapacak olursa; bir çocuk için 720 prim günü üzerinden en düşük 49 bin 697 lira, iki çocuk için 1440 gün üzerinden 99 bin 394 lira ve üç çocuk için 2160 gün üzerinden 149 bin 91 lira ödeyerek borçlanacak.

ENGELLİ ÇOCUĞU OLANLAR

Başkasının bakımına muhtaç engelli çocuğuna bakan anneler için de erken emeklilik hakkı tanınıyor. Annenin 1 Ekim 2008 sonrası prim gününün dörtte biri (yüzde 25) kadar bir süre, toplam primlerine ekleniyor. Bu ilave edilen prim, yaş şartından da düşülüyor.

1-2 YIL ÖNE ÇEKİYOR

Erkekler için sunulan en önemli avantaj askerlik süresini borçlanmak. Eğer sigortalı bir işe girmeden önce askerlik yapılmışsa, daha sonra askerlik borçlanmasıyla sigorta başlangıç tarihi askerlik süresi kadar geri çekilebiliyor ve borçlanma yapılan süreler emeklilik primine ekleniyor. SGK’da yıllara göre kademe olduğundan, borçlanma ile geri çekilen sigorta başlangıç tarihi sayesinde 1-2 yıl daha erken emekli olmak mümkün. Bunu SGK’ya sorup öğrenebilirsiniz. 1 yıllık askerlik borçlanması bugün 24 bin 848 lira.

VERGİ İNDİRİMİ

Yasal düzenlemeler, çalışma gücünü kaybeden ve sürekli rahatsızlığı veya engeli olanlara erken emeklilik imkanı tanıyor. Bunlardan biri olan engelli emekliliği; doğuştan meydana gelen engellilik veya rahatsızlık sonucu alınan vergi indirimi sonrasında hak ediliyor. Burada da en az yüzde 40 iş görme kaybı aranıyor. 15 yıl 3600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olunabiliyor.

İŞGÜCÜ KAYBI

Çalışırken ortaya çıkan sağlık rahatsızlığı ya da iş kazası sonucu çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedenler, SGK’dan sağlık raporu alarak ‘malulen emekli’ olabiliyor. Bunun için de en az 1800 gün prim yeterli oluyor. Kanser, Epilepsi ve Demans gibi hastalıklar bu kapsamda değerlendiriliyor.

YIPRANMA HAKKI

Erken emekliliği mümkün kılan yöntemlerden biri de ‘yıpranma payı’. Buna ‘fiili hizmet süresi zammı’ da deniyor. Yıpranma hakkından hem SGK’lı işçiler hem de memurlar faydalanabiliyor. Bu yolla, ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlar ilave prim elde ediyor. İlave primler, emeklilik primine ekleniyor ve ihtiyaç duyulan primin daha erken tamamlanmasını sağlıyor. Bu yolla yılda sağlanan prim 180 güne kadar çıkabiliyor. Yıpranma hakkından madenci, gazeteci, sağlıkçı, ceza infaz memuru gibi 45 işkolu yararlanıyor.

YAŞ ŞARTIYLA SAĞLANAN HAK

Kısmi emeklilik de denilen bu yöntemde; 8 Eylül 1999’dan önce sigorta girişi olanlar 3600 günle 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlayınca yaş şartından emekli olabiliyor. Ama günümüzde daha çok 8 Eylül 1999 yılı ile 30 Nisan 2008 arasında ilk defa işe girenler daha fazla. Bu tarihler arasında sigortalı işe başlayanlar 4500 gün prim ve 25 yıllık sigortalılık süresiyle kısmi emekli olabiliyor. Yaş şartı ise her iki durumda da kadınlarda 58, erkeklerde de 60’tan başlıyor.