Milyonlarca bireyin beklediği Emeklilikte yaşa takılanlar için yeni formül masada. AK Parti grubu emeklilikte yaşa takılanlar için mutfak çalışması yaparken, 8 Eylül 1999 öncesi çalışması olup emekli olmayan her insanın dâhil olduğu EYT'lilere ilişkin çözüm, model önerileri üzerinde çalışıyor.
Emeklilikte yaşa takılanlara "yıpranma, prim, yıla" dayalı formüller, "halk (primi yetmeyenler için), iş emekliliği (vakıf, sandık aracılığıyla)" benzer biçimde modeller tartışılıyor. Süre tamamlanması, kısmi emekliliğin yanı sıra birtakım ağır meslekler için yıpranma seçeneği de masada bulunuyor. Kısmi emeklilikte, 3600 gününü dolduran bayanların 50, adamların de 55 yaşlarında emekliye ayrılması öngörülüyor.
Kadınların 7200, adamların 9 bin günü tamamlaması halinde yaşa bakılmadan emekli olması da talepler içinde bulunuyor. Emekli aylığı hesaplanırken tüm çalışma dönemindeki prime esas hasılatlar hesaplanıyor. Aylığı yükseltecek en rahat çözüm ise prime esas hasılat tutarının yükseltilmesidir. Uzun yıllar çalışmak, prim gününün oldukca olması değil prime esas kazancın yüksek olması emekli aylığını artırır. Emekli aylığı prime esas kazançla paralel yükseliyor.
EK GÖSTERGE DÜZENLEMESİ MECLİS'E NE ZAMAN GELECEK?
Sabah'ın haberine bakılırsa; Hükümet ve taraflar ek gösterge için 16 Mart'ta yine bir araya gelecek. Ek göstergede meslek grupları genişlerken, kariyer mesleklerde 600 puanlık bir artış bekleniyor. İdari kadrolar, destek hizmetlerin de yararlanması öngörülen düzenlemenin Mayıs ayında Meclis'e gelmesi öngörülüyor. Hizmet süresi 25 sene olan öğretmen, polis, din görevlisinin emekli aylığındaki artış minimum 1250 lira olacak.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR NE İSTİYOR?
8 Eylül 1999'da bayanlar için 20, erkekler için 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin günlük prim ödeme gün sayısı olan emeklilik koşulları değişti. Bu tarihten ilkin işe giren bayanlar için 40-58 ile erkekler 44-60 yaş arasında değişen kademeli geçiş süresi geldi. Bu tarihten sonra işe girenler için de emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60'a, prim gün sayısı da 7 bine çıktı. EYT kapsamında olanlar 1999'daki değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesi ve 1999'dan ilkin işe başlayanların prim gün sayılarını doldurduğunda yaş şartını beklemeden emekli olmayı istek ediyor.
EYT KONUSUNDA MASADA HANGİ FORMÜLLER BULUNUYOR?
Yıpranma hakkı olmayan ağır işlerde çalışanlara, emekliliğine 3-4 yılı kalanlara her yıl için yüzde 4-5 şeklinde bir oranda ödenti yapılarak erken emeklilik sağlanması, 50 yaş ve üstü çalışanlara iş imkanı için vergi, prim teşviki sağlanması, 9 bin gününü dolduran her 360 gün karşılığı dörtte birinin yaştan düşülmesi formüllerinin her biri teknik olarak değerlendiriliyor.
YAŞ HADDİYLE ERKEN EMEKLİLİK KOŞULLARI NELERDİR?
Belli bir yaşa geldiği halde primini tamamlayamayan sigortalılara yaştan emeklilik hakkı tanınıyor. Yaş haddi işe başlama zamanı, çalışılan statüye gore değişiyor. Buna gore, 8 Eylül 1999'dan ilkin sigortalı olanlar 15 sene, 3600 günü dolduğunda 50-60 arası değişen yaşı doldurduğunda emekli olabilir. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların 4500 günü tamamlaması gerekiyor.
İlk kez çalışmaya Eylül 1999-30 Nisan 2008 içinde başlamış olan SSK'lılar 25 sene sigortalılık 4500 prim günü doldurduğunda hanım 58 erkek de 60 yaşlarında emekli aylığı alabilir. Mayıs 2008'den sonrasında sigortalı olanların primini 1 Ocak 2036'ya kadar 5400 güne tamamlaması koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanabiliyor.
PRİM TAMAMLAMA MODELİ NEDİR?
Prim tamamlama da EYT çalışmalarında konuşulan başlıklardan biri. Buna nazaran, Eylül 1999'dan önce işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe gore 5 bin ile 5 bin 975 prim günü isteniyor. Bunu tamamlayanların yaşı dikkate alınmadan böylece emeklilik imkanı doğuyor.