Emekli olmak isteyen herkesi yakından ilgilendiriyor. Emeklilik ile ilgili son dakika açıklaması geldi. Sosyal güvenlik sistemindeki uygulamalar nedeniyle emekli adaylarının kafası karışabiliyor. Bunlardan biri de ‘son 7 yıl kuralı’. Emeklilikteki son 7 yıl kuralı emekliliğine birkaç yıl kalan herkesin dikkat etmesi gereken konu. Alınan maaştan, sigortalı olunacak sandığa kadar birçok parametreyi ilgilendiriyor. İşte emeklilikte 7 yıl kuralı ile ilgili bilinmesi gereken tüm detaylar...
Emeklilik ile ilgili bilinmeyen detaylar ortaya çıktı. Farklı sigortalılık statüsünde çalışma sık karşılaşılan bir durum. Örneğin; sigortalı çalışan bir kişi daha sonra Bağkur’lu olarak prim ödeyebiliyor veya memur olarak Emekli Sandığı’na prim ödüyor. Diğer yandan bir memurun görevinden ayrılarak SGK’lı olarak çalışmaya başladığı, Bağkur’lu bir esnafken daha sonra memur olarak Emekli Sandığı’na prim ödediğine de şahit oluyoruz.
Özetle iş hayatında farklı statüde prim ödemesi yapılabiliyor. Farklı statülerde çalışan bu kişiler, emekli olacaklarında hizmetleri birleştiriliyor. Böyle bir durumda ise emekli olacak kişinin hangi sigortalılık statüsünden emekli olacağı en çok merak edilen konular arasında. Bu durumun tespiti ise kişinin sigorta başlangıç tarihine göre değişiyor:
11 Ekim 2008’den önce sigortalı olanların hangi sigortalılık statüsünden emekli olacağını son 7 yıl kuralı belirliyor.21 Ekim 2008 ve daha sonra sigortalı olanlar ise tüm çalışma hayatı boyunca fazla prim ödediği sigortalılık statüsünden emekli oluyorlar.
8 EYLÜL 1999’DAN ÖNCE İSE...
Farklı işyerlerinde çalışan milyonlarca vatandaş emeklilik hesabını yapıyor. Bazen SSK’lı işten ayrılanlar kendi işlerini kurup Bağkur sigortasından devam ediyor. Ancak emeklilik tarihi yaklaşınca hesaplar yapılmaya başlanıyor. Bilmeden veya zorunlu olarak geçilen farklı statüdeki sigorta hem emeklilik yaşını hem primi hem de emekli maaşını etkiliyor.
BU DETAY GÖZDEN KAÇIRILIYOR
Çünkü yasalara göre emeklilikte kişi, sigortalılık geçmişine göre farklı koşullara tabi tutuluyor. Emekliliğine birkaç yıl kalanların son 7 yıl kuralına özellikle dikkat etmesi gerekiyor.
Prim geçmişinde farklı kurumlarda sigortalılık durumu varsa son 7 yıl kuralı geçerli oluyor. SGK’dan emekli olmayı beklerken son 7 yıl kuralı nedeniyle Bağkur’dan emekli olabilirsiniz.
1260 GÜN ARTI 1’E GÖRE HESAP
Buradaki son 7 yıl, son 7 takvim senesi olmayıp, primi ödenen son 7 yıl yani; son olarak ödenen 2520 gün primdir. Son 2520 gün prim ödemesi içinde, fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor.
Emeklilik için son 7 yılda hangi statüde prim daha fazla ise emeklilik işlemleri de ona göre yapılıyor. Eğer son 7 yıllık fiili hizmet süresinde 3.5 yıldan/1260 günden fazla süreli Bağkur statüsü varsa emeklilik statüsü de 4/B oluyor. Aksi durumda ise son 7 yıllık fiili hizmet süresinde son 1260 günden fazla süreli SSK statüsü varsa emeklilik statüsü de 4/A oluyor.
2008’DE KURAL DEĞİŞTİ
1 Ekim 2008 yılı sonrası işe girişler için ise kural farklı. 1 Ekim 2008 sonrasında işe giren sigortalıların çalışma hayatının tümünde ödenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statüye göre prim ödenmiş ise prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan statüye göre emeklilik şartları belirleniyor.
BAĞKUR’UN AVANTAJI VAR MI?
8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan yaşlı kişiler Bağkur’da, 5400 gün prim (15 yıl), kadınsa 60, erkekse 62 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabiliyor. Oysa 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan yaşlı biri, SSK’dan emekli olabilmek için ya primini 7000 güne tamamlayacak (kadın 58, erkek 60 yaşı dolduracak) ya da 4500 gün prim ödeyecek. Ayrıca 25 yıl sigortalılık süresini dolduracak (kadın 58, erkek 60 yaşı dolduracak). Dikkat edilirse hem yaşlı olacak hem başlangıcı 8 Eylül 1999’dan sonra olacak. Yani kısıtlı bir kesime avantaj sağlıyor.
Posta'dan Ekrem Sarısu emeklilik ile ilgili milyonlarca vatandaşın merak ettiği sorulara cevap verdi. İşte detaylar...
Soru: Sigorta başlangıç tarihim Nisan 2000’dir. Kasım 1996’da yaptığım askerliğimi borçlanırsam, sigorta başlangıç tarihimi geri çeker mi? EYT’li olmamı sağlar mı? Ahmet YÜKSEL
Cevap: Askerlik tarihinizi bildirmemişsiniz. Şayet 18 ay askerliğiniz varsa, askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 18 ay geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT yasasının ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olup emekli olmak için aranan şartlardan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarını sağlayıp, aranan yaşın dolmasını bekleyenleri kapsaması bekleniyor. Askerlik borçlanmasıyla EYT kapsamına girersiniz. Ancak EYT’den hangi şartlarda yararlanacağınız, EYT yasa tasarısının TBMM’ye sunulacağı Aralık 2022 ayında belli olur.
Soru: Sigorta başlangıç tarihim Temmuz 2001, Şubat 1999’da askere gittim. EYT’den yararlanırmışım. Acaba ne zaman emekli olabilirim? R.ÖZBEK
Cevap: Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Askerlik tarihinize göre, 1979 doğumlu olmalısınız. Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 7000 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla yine 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak). EYT yasanın ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanları kapsaması bekleniyor. Askerliğinizi borçlansanız da sigorta başlangıcınız 8 Eylül 1999’dan önceki bir tarihe gitmediğinden maalesef EYT kapsamında değilsiniz.
Soru: 20 yıl 4 ay çalışarak 15 Mart 1997 tarihinde 3/3ü’ncü dereceden 2 yıllık açık öğretim mezunu hemşire olarak SSK hastanesinden emekli oldum. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü’nün verdiği emekli tanıtım kartımda 3/3 dereceden 800 ek gösterge üzerinden emekli olduğum yazılıdır. E-devlet’ten baktım ek gösterge 1100 imiş. 2021’e kadar 800 ek gösterge üzerinden maaş aldım. İkramiye de 800 ek göstergeden ödendi. Dilekçe yazdım ‘zaman aşımı var, ayrıca maaş da fark etmiyor’ dediler. Doğrusunu köşenizde cevaplarsanız memnun olurum. Abdullah Deniz KANLI
Cevap: Yüksek öğrenim mezunu 3’üncü dereceden emekli hemşirelerin ek göstergesi 1100’dür. Dolayısıyla sizin de emekli aylığınızın ve emekli ikramiyenizin 1100 ek gösterge üzerinden hesaplanmış olması gerekiyordu. Ek gösterge yasası olarak bilinen 7417 sayılı Kanun uyarınca da 15 Ekim 2023 tarihinden geçerli olmak üzere ek göstergeniz 2200’e yükseltilecektir.
Özellikle 15 Ocak 2023 tarihinden sonra ek göstergenizi kontrol edin ve 2200’e yükseltilmezse, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bir dilekçe ile başvurun. Emekli ikramiyeniz ve emekli maaşınızın hesabında dikkate alınan 800 ek gösterge ile 1100 ek gösterge arasındaki farkın ödenmesi için çok açık talebinizi içeren bir dilekçe ile Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı’na başvurunuz. Durumunuz değerlendirilip size net bir bilgi verilecektir.
Soru: 1968 doğumluyum. SGK başlangıç tarihim 2 Şubat 1987 olup şuan 3100 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Özcan POLAT
Cevap: Yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 500 gün daha prim ödeyerek priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Soru: Eşimin sigorta başlangıç tarihi 15 Mayıs 1993 olup 9300 gün primi ve 25 yıldan fazla çalışma süresi var ve hâlâ çalışıyor. Acaba çıkacak EYT yasasından faydalanabilir mi? Fatma İLHAN
Cevap: Eşinizin doğum ve askerliği hakkında bilgi vermemişsiniz. İlk girişte adına prim ödemesi varsa, emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartlarına tabi. Süre ve prim şartını sağladığından, bundan sonra prim ödemese de 54 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir. Süre ve prim şartını sağladığından çıkacak EYT yasasından da faydalanması gerekir. Ancak EYT’nin ne getirip ne götüreceği TBMM’ye sunulacağı açıklanan Aralık 2022 ayında belli olacak.
Soru: Bağkur emeklisi babam 20 Nisan 2002’de vefat etti. Ben de 7 Nisan 2007’de boşandım. 1 Şubat 2008’de özel sandıktan emekli oldum. Babadan ölüm aylığı alabilir miyim? Zehra SEZER
Cevap: Bağkur emekli kız çocuğuna; ana veya babasından dolayı ölüm (yetim) aylığı bağlamaz. Her ne kadar dul olsanız da emekli olduğunuzdan maalesef babanızdan dolayı Bağkur’dan ölüm (yetim) aylığı alamazsınız.
SON YEDİ YIL KURALI EMEKLİLİKTE NEDEN ÖNEMLİ
Soru: 1987 doğumlu bayanım. 9 Ekim 2006 hizmete başlama yılım. 4A’dan 3300 günüm var. Aktif olarak 4B’ye devam ediyorum. 4B’ye de 1410 gün prim ödedim. Toplamda 4445 gün primim var. Primimi 4500 güne tamamlayıp işi bırakırsam, hangi şartlarda nasıl emekli olabilirim? A.EREN
Cevap: İlk defa 1 Ekim 2008’den önce sigortalı olup, birden fazla sigortalılık statüsünde prim ödeyenlerin (örneğin hem Bağkur’a hem SSK’ya prim ödeyenlerin) hangi sigortalılık statüsünden emekli olacağı, son yedi yılda ödediği prim gün sayısına göre belirleniyor. Buradaki son yedi yıl takvim yılı değil, primi ödenen son yedi yıldır.Yani son 2520 gün primdir. Son 2520 gün içinde fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse, son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Son 2520 gün prim içinde Bağkur’a fazla prim ödediğinizden Bağkur şartlarıyla emekli olacaksınız. Maalesef Bağkur’da 4500 günle emekli olma hakkınız yok.
Soru: 1987 doğumlu bayanım. 9 Ekim 2006 hizmete başlama yılım. 4A’dan 3300 günüm var. Aktif olarak 4B’ye devam ediyorum. 4B’ye de 1410 gün prim ödedim. Toplamda 4445 gün primim var. Primimi 4500 güne tamamlayıp işi bırakırsam, hangi şartlarda nasıl emekli olabilirim? A.EREN
Cevap: İlk defa 1 Ekim 2008’den önce sigortalı olup, birden fazla sigortalılık statüsünde prim ödeyenlerin (örneğin hem Bağkur’a hem SSK’ya prim ödeyenlerin) hangi sigortalılık statüsünden emekli olacağı, son yedi yılda ödediği prim gün sayısına göre belirleniyor. Buradaki son yedi yıl takvim yılı değil, primi ödenen son yedi yıldır.Yani son 2520 gün primdir. Son 2520 gün içinde fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse, son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Son 2520 gün prim içinde Bağkur’a fazla prim ödediğinizden Bağkur şartlarıyla emekli olacaksınız. Maalesef Bağkur’da 4500 günle emekli olma hakkınız yok.
Soru: 1973 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim Mayıs 1989 olup 8534 gün prim ödemem var. Emekliliği hak ediyor muyum? Muhittin SANTUR
Cevap: İlk girişte adınıza prim ödemesi varsa, emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 2024’te 51 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca Aralık 2022’de TBMM’ye sunulacağı açıklanan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasa tasarısı yasalaşırsa, yararlanarak hemen emekli olmanız da mümkün olabilir.