Kalp elektriksel uyarılar ile çalışan bir organdır. Kendi içinde bir otomatisitesi olan ve kendi kendine uyarı çıkarabilme özelliği bulunan özelleşmiş hücrelerden çıkan uyarılar kalbin çalışmasını sağlar.
Standart çalışma prensibinde izlenen yol şöyledir. Kalbin sağ kulakçığında yer alan ve "sinüs düğümü" adı verilen bölgeden uyarı üretilir, buradan atriyoventriküler düğüm denen kulakçık ve karıncıklar arasında bir bölgeye ulaşan uyarılar kısa bir bekleme süresinden sonra karıncıkları ayıran ve ventriküler septum adını verdiğimiz anatomik bölgedeki yine özel elektrik ileten lifler sayesinde karıncıkları aynı anda eşit olarak uyarır.
Bu uyarı ile birlikte her iki karıncık aynı anda kasılır ve sağ karıncık içerisindeki kan akciğerlere, sol karıncık içerisindeki kan aort damarına pompalanır.
Taşikardi nedir?
Bu döngü insanın hayatı boyunca otomatik olarak ortaya çıkar ve elektriksel uyarı ve ileti mekanik olarak kalp kasının kasılmasını sağlayarak kalbin yaşamsal fonksiyonunu devam ettirir. Kalbin elektriksel uyarı hızı vücuttaki kimyasal tepkimelerden de etkilenir. Korku, heyecan, endişe, efor gerektiren aktiviteler vücuttaki hormonları aktive eder.
Bu hormonlar kalbin dakikadaki atım sayısını yani kalp hızını yükselterek dakikadaki atım volümünü artırır. Böylece vücudun daha fazla kan döngüsüne ihtiyacı olan dönemlerde kalp hızlanarak fizyolojik ihtiyacı karşılayabilme özelliğini gösterir.
Sinüzal taşikardi dediğimiz bu durum kalpte hızlanma ile karakterize olmakla birlikte beklenen ve gerekli fizyolojik bir süreçtir. Bu durumlar haricinde, vücudun ihtiyacı olmamasına rağmen kalbin hızlanması da taşikardi ile sonuçlanır, ancak bu durum doğal değil anormal bir süreçtir.
İleti sistemindeki anormallikler, uyarı çıkarma sürecinin fizyolojik ihtiyaçtan bağımsız olarak hızlanması ile olabileceği gibi kalpteki genelde doğuştan olan anormal kısa devrelerin aktivite kazanması ile de ortaya çıkabilir.
Bazı durumlarda ise sinüs düğümü dışındaki kalpteki herhangi bir nokta elektrik üretme potansiyeli kazanır ve kalbin olağan ileti sistemi dışında bağımsız olarak elektrik üretmeye başlar. Kulakçık veya karıncıkta yer almasına bağlı olarak farklı görüntüde elektrokardiyografik morfolojik bulgu ortaya çıkararak tanısını koyabilmemizi sağlayabilir.
Çarpıntı atakları neden olur?
Çarpıntı ataklarının karakteri ortaya çıkış şekline göre farklılık gösterir. Taşikardilerin ve aritmilerin ortaya çıkış şekline göre belirgin farklılıkları vardır. Söz gelimi kulakçıktaki sayısız bölgeden kaynaklanan elektriksel deşarjlar atriyal fibrilasyon dediğimiz kaotik ve kendi içinde düzeni olmayan bir ritim bozukluğu ile kendini gösterebilir.
Bunun yanında kalpteki kısa devreden kaynaklanan taşikardiler ise kendi içinde düzenli, ancak kalpte belirgin bir hızlanmaya neden olan taşikardi ataklarına neden olabilirler.
Kalbin karıncığından bir veya birkaç bölgesinden kaynaklanan elektriksel uyarılar ‘’ventriküler ekstrasistol’’ dediğimiz tekleme hissine sebep olabileceği gibi ard arda ve yine kaotik deşarjlar ventriküler taşikardi veya ventriküler fibrilasyon olarak adlandırdığımız ve bazen yaşamla bağdaşmayacak ciddi taşikardilere yol açabilir.
Taşikardi ve aritmi birbirinden farklı mıdır?
Neticede her taşikardi veya aritmi aynı değildir. Nereden kaynaklandığının saptanması, altta yatan sebeplerin bulunması tedavi sürecinde farklılıklar ortaya çıkabilir.
Tiroid hormon bozuklukları, böbrek üstü bezi bozuklukları, kansızlık gibi sistemik problemler de ritim bozukluklarının sebebi olabilir. Kalp kapak hastalıkları, koroner damar hastalıkları, kalp kası ile ilgili problemler ritim bozukluğunun altında yatan sebepler olabilir.