Milyonlarca şahıs çalışma hayatında yer ediniyor ve maaş alarak hayatlarını geçirmeye devam ediyor. Bunun yanı sıra devletten emekli, yetim, dul maaşı benzer biçimde ödemeler de yapılıyor. Ancak çoğu kişinin bilmediği bir haber var. Birden fazla maaş alarak cebinizi para doldurabilirsiniz. Vefat eden bireyin SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı'na bağlı olması yeterli. İşte detaylar...
Yasalar, toplumsal güvenlikte kadınlara özel imkanlar sağlıyor. Bunlardan biri de hem anne-baba hem de eş üstünden bağlanan maaşlar. Öncelikle vefat eden eşin hangi sigorta türüne (SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı) bağlı çalıştığına bakılmadan geride kalan kadın eşe maaş bağlanıyor.
Bu maaşın bağlanabilmesi için işgören yahut BAĞ-KUR’lu sigortalı eşin Ekim 2008’den sonrasında vefatı halinde en az 1800 gün prim ödemiş olması gerekiyor. Ekim 2008’den sonrasında vefat eden sigortalının SSK’lı olması halinde, 5 yıldan beri sigortası bulunması ve minimum 900 gün prim ödemiş olması şartı aranıyor. BAĞ-KUR’lu sigortalının Ekim 2008’den önce vefatı halinde 1800 gün prim ödemiş olması ehil bulunuyor. Aynı anda 3 aylık
HEPSİ FARKLI STATÜDE OLMALI
Kadının kendi sigortalılığı sebebiyle emekli maaşı alıyor olması dul maaşına mani değil. Çift maaşta iki mühim ayrıntı var. İlki; talep eder eş olsun talep eder anne ve baba, vefat eden sigortalı kişilerin 1 Ekim 2008’den önce mi sonrasında mı vefat ettiği. Diğeri de sigorta statüleri kısaca SSK’lı mı BAĞ-KUR’lu mu Emekli Sandığı’na mı tabi olup olmadıkları.
Kendi çalışmasından dolayı SSK emeklisi olarak maaş alırken, vefat eden BAĞ-KUR emeklisi kocasının ölümünden sonra dul aylığı alan kadın, Emekli Sandığı’ndan (memurluktan) emekli olmuş babasının vefatından sonrasında yetim aylığı da alabiliyor. Bu durumda üç maaş bağlanmış oluyor. Dikkat edilirse burada maaşlar ‘üç değişik sigorta sistemine göre’ bağlanıyor.
EVLİLİK HALİNDE KESİLİR BOŞANIRSA TEKRAR BAĞLANIR
Anne yada babasını kaybeden kız evladı, evlenene veya sigortalı işe girene kadar yaşı mutlaka yaşam boyu yetim aylığı alır. Kız çocuğu evlenirse ya da bir işe girerse aylık kesilir. Boşandığında veya işten ayrıldığında aylık yine bağlanır. Memur yada işgören emeklisi olan kıza Emekli Sandığı yetim aylığı bağlamaz. Vefat eden eş SSK yada BAĞ-KUR’lu ise dul emekli eş, maaşın yüzde 50’tepsi, eş Emekli Sandığı’na doğal olarak ise maaşın yüzde 75’ini alır.
HİÇBİR GÜVENCESİ YOKSA
Türkiye’de 84 milyonluk nüfusun, 8,2 milyonu 65 yaş ve üzeri vatandaşlardan oluşuyor. Bunun yüzde 56’sı hanım. Hiçbir toplumsal güvencesi, kimsesi bulunmayan ve aylık geliri düşük olan kadınlara, devlet tarafından ‘65 yaş aylığı’ adı altında maaş bağlanıyor. Bu meblağ da 1.084 lira. 65 yaş aylığından faydalanabilmek için 3 şart bulunuyor. Bunlar; yaş, gelir ve toplumsal güvence. Yani 65 yaş dolmuş olacak, toplumsal garanti (maaş, nafaka gibi) bulunmayacak.
Bu sene için hanedeki şahıs başına gelir ise 1.416 liranın altında olacak. Maaşlar; doğum tarihinin son rakamı 0-5 arası olanlara ayın 5’inde, 1-6 arası olanlara ayın 6’sında, 2-7 arasında olanlara ayın 7’sinde, 3-8 olanlara ayın 8’inde ve 4-9 arası olanlara da 9’unda ödeniyor. Başvuru ikamet edilen ildeki Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne şahsen yapılabiliyor.
TARİHLER BELİRLEYİCİ OLUYOR
Kadınlara, anne ve babanın vefat tarihlerine ve bağlı oldukları sigorta türüne göre de aylık bağlanıyor. Burada üç mühim tarih var:
VEFATLARDAN BİRİ 1 EKİM 2008 ÖNCESİ
İkisi SSK’lı ise yüksek olan tam, düşük olan yarım ödenir. İkisi de Bağkur’lu ise yüksek olanın hepsi düşük olanın yarısı bağlanır. İkisi memur ise tercih edilen aylık bağlanır. Anne ve babanın sigortalılık statüsü değişik ise iki maaşın ikisi de tam ödenir.
İKİ VEFAT DA 1 EKİM 2008 ÖNCESİ
Anne ve babanın sigortalılık statüsü farklı ise iki maaşın ikisi de tam ödenir. İkisi de SSK’lı ise yüksek olan tam, düşük olan yarım bağlanır. İkisi de Bağkur’lu ise tek maaş ödenir. İkisi de devlet memuru ise ve memurluk 1 Ekim 2008’den önce başladıysa, tercih edilen aylık tam bağlanır.
ANNE VE BABANIN VEFATININ 30 EYLÜL 2008 SONRASI OLMASI HALİNDE
Her ikisi de SSK’lı ise yüksek aylığın hepsi, düşük aylığın da yarısı bağlanır. Her ikisi BAĞ-KUR’lu ise yüksek aylığın hepsi, düşük aylığın yarısı ödenir. Her ikisi Emekli Sandığı’na doğal olarak ise yüksek olan maaş bağlanır. Her ikisi de 1 Ekim 2008’den ilkin işgören olan eski memursa, yüksek olan maaş verilir. Her ikisi de 1 Ekim 2008’den sonra işyar olmuşsa yükseğin tüm bunlar, düşük olanın ise yarısı bağlanır. Anne, babadan biri BAĞ-KUR yahut SSK’lı, diğeri Emekli Sandığı’na doğal olarak ise yetim iki maaşı tam alır. (POSTA)